شرکت تعاونی

تعریف شرکت تعاونی

شرکت تعاونی، شرکتی است که با مشارکت و همکاری عده ای از افراد حقیقی یا حقوقی به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاء تشکیل می شود.

در ثبت شرکت تعاونی ، اعضاء با سرمایه گذاری مشترک و قبول مسئولیت محدود، در اداره امور شرکت مشارکت می کنند و از منافع آن به طور متناسب با میزان سهم خود بهره مند می شوند.

تاریخچه مختصری از شرکت های تعاونی در ایران

سابقه تشکیل شرکت های تعاونی در ایران به بیش از یکصد سال پیش می رسد. اولین قانون تعاونی در سال ۱۲۹۸ شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید و پس از آن، قوانین متعددی در این زمینه تصویب شد. در حال حاضر، قانون تعاونی مصوب سال ۱۳۷۰ و اصلاحات بعدی آن، حاکم بر فعالیت شرکت های تعاونی در ایران است.

اهمیت و مزایای ثبت شرکت تعاونی

ثبت شرکت تعاونی، مزایای متعددی برای اعضاء و جامعه به ارمغان می آورد.

برخی از این مزایا عبارتند از:

مزایای اقتصادی:

• افزایش قدرت خرید اعضاء
• ایجاد فرصت های شغلی جدید
• کمک به توسعه اقتصادی و اجتماعی
• ارتقای سطح رفاه اعضاء

مزایای اجتماعی:

• افزایش مشارکت مردم در امور اقتصادی
• تقویت روحیه تعاون و همکاری
• توسعه عدالت اجتماعی
• توانمندسازی اقشار ضعیف جامعه

مزایای حقوقی:

• شخصیت حقوقی مستقل
• امکان استفاده از تسهیلات و حمایت های دولتی
• امکان عقد قرارداد با اشخاص ثالث
• محدودیت مسئولیت اعضاء به میزان سهم خود

علاوه بر این، ثبت شرکت تعاونی می تواند به تحقق اهداف زیر کمک کند:

• دستیابی به توسعه پایدار
• حفظ محیط زیست
• ترویج فرهنگ کارآفرینی
• کاهش وابستگی به اقتصاد دولتی

انواع شرکت های تعاونی

شرکت های تعاونی بر اساس نوع فعالیت به دسته های مختلفی تقسیم می شوند.

برخی از رایج ترین انواع شرکت های تعاونی عبارتند از:

شرکت تعاونی تولید: 

این نوع شرکت به منظور تولید و عرضه محصولات کشاورزی، صنعتی، معدنی و… تشکیل می شود.

شرکت تعاونی توزیع: 

این نوع شرکت به منظور تهیه و توزیع کالا و خدمات مورد نیاز اعضاء تشکیل می شود.

شرکت تعاونی مسکن: 

این نوع شرکت به منظور احداث و واگذاری مسکن به اعضاء تشکیل می شود.

شرکت تعاونی اعتبار: 

این نوع شرکت به منظور ارائه خدمات مالی و اعتباری به اعضاء تشکیل می شود.

شرکت تعاونی خدمات: 

این نوع شرکت به منظور ارائه خدمات مختلف مانند حمل و نقل، گردشگری، آموزشی و… به اعضاء تشکیل می شود.

طبق قانون جدید شرکت تعاونی بر سه قسم است: شرکت تعاونی سهامی عام و شرکت تعاونی سهامی خاص و شرکت تعاونی غیر سهامی.

۱- شرکت تعاونی سهامی عام:

طبق ماده ۴۱۹ قانون اشخاص حقوقی و شرکت های تجارتی شرکت تعاونی سهامی عام شرکتی است که تمام سرمایه آن به سهام تقسیم و بخشی ازسرمایه آن به وسیله عموم تأمین می شود و تعداد سهام هریک ازسهامداران از میزان مشخصی که به موجب این قانون تعیین می شود تجاوز نمی کند. سهامدار شرکت تعاونی سهامی عام جز آنچه که به عنوان آورده تعهد کرده است، مسئولیتی درقبال دیون شرکت ندارد.

این شرکت نوعی شرکت سهامی عام است که فقط از نظر درصد مالکیت سهام هر شخص محدود به پنج درصد کل سهام است و سهم بی نام و سهم ممتاز ندارد.

۲- شرکت تعاونی سهامی خاص :

مطابق ماده ۴۲۵ قانون اشخاص حقوقی وشرکت های تجارتی شرکت تعاونی سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن به سهام تقسیم و در زمان تأسیس فقط به وسیله مؤسسان تعهد می شود و تعداد سهام هر یک ازسهامداران ازمیزان مشخصی که به موجب این قانون تعیین شده است تجاوز نمی کند. سهامدار شرکت تعاونی خاص به جز آنچه که به عنوان آورده تعهد می کند مسئولیتی درقبال دیون شرکت ندارد.

این شرکت نوعی شرکت سهامی خاص است که فقط از نظر درصد مالکیت سهام هر شخص محدود به ده درصد کل سهام است‌. تعداد اعضاء از ده کمتر نمی تواند باشد.

” مقررات شرکت تعاونی سهامی خاص با شرکت سهامی خاص می تواند تفاوت های دیگری نیزداشته باشد وبه دلیل اعتبار درج محدودیت ها در اساسنامه می‌تواند اشکال مختلفی به خود بگیرد به این دلیل است که بر خلاف شرکت سهامی خاص، ثبت شرکت تعاونی سهامی خاص نیاز به مجوز وزارت تعاون دارد. طبق ماده ۴۳۵ قانون جدید برای ثبت شرکت های تعاونی سهامی خاص اخذ مجوز از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی الزامی است. ”

۳- شرکت تعاونی غیر سهامی :

شرکت تعاونی غیر سهامی به موجب ماده ۴۳۷ قانون اشخاص حقوقی و شرکت های تجارتی شرکتی است که به وسیله چند شخص تشکیل و سرمایه آن در موقع تأسیس فقط به وسیله مؤسسان تأمین می شود و سرمایه آن به سهام یا هرنوع ورقه بهادار دیگر قابل تقسیم نیست و میزان سهم الشرکه هریک از شرکاء ازسقف مشخصی که به موجب این قانون تعیین می شود تجاوز نمی کند. شریک شرکت تعاونی غیر سهامی، به جز آنچه که به عنوان آورده درشرکت گذاشته است هیچ مسئولیتی درقبال دیون و تعهدات شرکت ندارد. به هریک از شرکای شرکت تعاونی غیرسهامی عضو اطلاق می شود.

* تعداد اعضاء شرکت تعاونی غیرسهامی ازهفت نفرکمتر نمی تواند باشد و سرمایه هرشریک که فقط حق یک رأی در یک تعاونی دارد نمی تواند از یک هفتم کل سرمایه تجاوز نماید‌

توجه :

حداقل تعداد اعضاء برای ثبت شرکت تعاونی به نوع شرکت تعاونی بستگی دارد.

به طور کلی، حداقل تعداد اعضاء برای ثبت شرکت تعاونی 7 نفر است

در اینجا به بررسی مراحل و شرایط ثبت شرکت تعاونی، مزایا و معایب آن، و نکات مهمی که باید در نظر داشت، خواهیم پرداخت.

مدارک مورد نیاز برای تاسیس شرکت تعاونی شامل موارد زیر است:

تقاضانامه ثبت شرکت

اساسنامه شرکت

اظهارنامه شرکت

صورتجلسه مجمع عمومی موسس

لیست اسامی و مشخصات اعضاء

فیش واریزی حق الثبت

مراحل ثبت شرکت تعاونی

مراحل ثبت شرکت تعاونی به شرح زیر است:

تشکیل مجمع عمومی موسس:

در این مجمع، اساسنامه و اظهارنامه شرکت به تصویب رسیده و هیئت مدیره و بازرسان شرکت انتخاب می شوند.

ارائه مدارک به اداره ثبت شرکت ها:

پس از تصویب اساسنامه و اظهارنامه شرکت در مجمع عمومی موسس، مدارک مربوطه به سامانه ثبت شرکتها ارائه می شود.

بررسی مدارک توسط اداره ثبت شرکت ها:

اداره ثبت شرکتها مدارک ارائه شده را بررسی و در صورت کامل بودن، دستور ثبت شرکت را صادر می کند.

آگهی تاسیس شرکت:

پس از صدور دستور ثبت شرکت، آگهی تاسیس شرکت در روزنامه رسمی کشور و روزنامه کثیرالانتشار محلی منتشر می شود.

انتخاب نام مناسب برای شرکت تعاونی

انتخاب نام مناسب برای شرکت تعاونی، یکی از مراحل مهم در فرآیند ثبت شرکت است.

نام شرکت، اولین چیزی است که مشتریان و مخاطبان با آن مواجه می شوند و می تواند در جلب نظر آنها و ایجاد تصویری مثبت از شرکت مؤثر باشد.

نکات مهم در انتخاب نام

در انتخاب نام برای شرکت تعاونی، باید به نکات زیر توجه کرد:

نام باید با موضوع فعالیت شرکت مرتبط باشد.

نام باید کوتاه، ساده و به یاد ماندنی باشد.

نام باید تلفظ آسانی داشته باشد.

نام باید دارای معنی و مفهوم مثبت باشد.

نام باید قبلاً توسط شرکت دیگری ثبت نشده باشد.

استعلام نام از سامانه اداره ثبت شرکت ها

پس از انتخاب نام مناسب برای شرکت تعاونی، می توانید از طریق سامانه اداره ثبت شرکت ها، از عدم ثبت قبلی آن اطمینان حاصل کنید. برای این کار، به آدرس https://irsherkat.ssaa.ir/ مراجعه کرده و در قسمت “استعلام نام”، نام مورد نظر خود را جستجو کنید.

نکات مهم:

در انتخاب نام، از استفاده از کلمات و عبارات مخفف، لاتین، حروف و اعداد غیر فارسی، و همچنین اسامی خاص افراد و اماکن مذهبی خودداری کنید.

قبل از انتخاب نهایی نام، از عدم ثبت آن توسط شرکت های دیگر در سایر زمینه های فعالیت نیز اطمینان حاصل کنید.

در صورت نیاز، می توانید از مشاوره متخصصان بارمان ثبت  برای انتخاب نام استفاده کنید.

تدوین اساسنامه و اظهارنامه شرکت تعاونی

مفاد اساسنامه

اساسنامه، سند حاوی قواعد و مقرراتی است که بر نحوه اداره شرکت تعاونی حاکم است. اساسنامه شرکت تعاونی باید شامل موارد زیر باشد:

نام و نوع شرکت

موضوع فعالیت شرکت

مرکز اصلی شرکت و شعب آن

مدت فعالیت شرکت

شرایط عضویت در شرکت

سرمایه شرکت

ارکان شرکت

وظایف و اختیارات ارکان شرکت

نحوه انحلال و تصفیه شرکت

نکات مهم در تدوین اظهارنامه

اظهارنامه، سندی است که اطلاعات مربوط به شرکت تعاونی را به طور خلاصه به اطلاع عموم می رساند. اظهارنامه شرکت تعاونی باید شامل موارد زیر باشد:

نام و نوع شرکت

موضوع فعالیت شرکت

مرکز اصلی شرکت

نام و مشخصات اعضای هیئت مدیره و بازرسان

مبلغ سرمایه شرکت

تعداد سهام و مبلغ اسمی هر سهم

نکات مهم:

اساسنامه و اظهارنامه شرکت تعاونی باید با قوانین و مقررات مربوطه مطابقت داشته باشد.

قبل از تنظیم اساسنامه و اظهارنامه، از مشاوره متخصصان حقوقی و امور تعاونی استفاده کنید.

در تنظیم اساسنامه و اظهارنامه، دقت لازم را به عمل آورید تا از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری شود.

انتخاب هیئت مدیره و بازرسان شرکت تعاونی

وظایف و اختیارات هیئت مدیره

هیئت مدیره، یکی از ارکان اصلی شرکت تعاونی است که اداره امور شرکت را بر عهده دارد. وظایف و اختیارات هیئت مدیره به طور کلی عبارتند از:

دعوت از مجامع عمومی عادی و فوق العاده

اجرای اساسنامه و تصمیمات مجامع عمومی

تعیین و نصب مدیر عامل و نظارت بر کارهای وی

تهیه و تنظیم بودجه و طرح ها و برنامه های شرکت

قبول درخواست عضویت داوطلبان

اخذ تصمیم درباره انتقال سهام به اعضاء

انعقاد قراردادها و اسناد تعهدآور

افتتاح حساب بانکی به نام شرکت

نمایندگی شرکت در مراجع قانونی و دولتی

وظایف و اختیارات بازرسان

بازرس یا بازرسان، وظیفه نظارت بر عملکرد هیئت مدیره و حسن اجرای امور شرکت را بر عهده دارند.

وظایف و اختیارات بازرسان به طور کلی عبارتند از:

حضور در جلسات هیئت مدیره و ارائه نظرات مشورتی

بررسی و گزارش عملکرد مالی شرکت

رسیدگی به حساب ها و دفاتر شرکت

ارائه گزارش به مجمع عمومی

کنترل و نظارت بر انطباق فعالیت های شرکت با اساسنامه و قوانین

نکات مهم:

اعضای هیئت مدیره و بازرسان باید از بین اعضاء شرکت تعاونی انتخاب شوند.

اعضای هیئت مدیره و بازرسان باید دارای شرایطی باشند که در قانون تعاونی تعیین شده است.

اعضای هیئت مدیره و بازرسان در قبال عملکرد خود در برابر شرکت و اعضاء مسئول هستند.

ارائه مجوزهای لازم برای فعالیت شرکت تعاونی

مجوزهای مورد نیاز برای هر نوع شرکت تعاونی

علاوه بر ثبت شرکت در ثبت شرکتها، برخی از شرکت های تعاونی برای شروع فعالیت خود به مجوزهای دیگری نیز نیاز دارند. این مجوزها به نوع فعالیت شرکت تعاونی و قوانین و مقررات مربوط به آن بستگی دارد.

برخی از مجوزهای رایج مورد نیاز برای شرکت های تعاونی عبارتند از:

مجوز از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی: این مجوز برای همه شرکت های تعاونی لازم است.

مجوز از وزارت جهاد کشاورزی: برای شرکت های تعاونی کشاورزی

مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت: برای شرکت های تعاونی تولیدی و توزیعی

مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار: برای شرکت های تعاونی سهامی عام

مجوز از بانک مرکزی: برای شرکت های تعاونی اعتبار

مراحل اخذ مجوز

مراحل اخذ مجوز برای هر نوع شرکت تعاونی ممکن است متفاوت باشد. به طور کلی، مراحل اخذ مجوز به شرح زیر است:

ارائه درخواست کتبی به مرجع صدور مجوز

ارائه مدارک و مستندات مورد نیاز

پرداخت هزینه های مربوطه

بررسی و رسیدگی به درخواست توسط مرجع صدور مجوز

صدور مجوز در صورت تایید صلاحیت

نکته:

قبل از اقدام به اخذ مجوز، از قوانین و مقررات مربوط به نوع فعالیت شرکت تعاونی خود اطلاع حاصل کنید.

مدارک و مستندات مورد نیاز برای اخذ مجوز را به طور کامل و دقیق تهیه کنید.

در صورت نیاز، از مشاوران و  متخصصان امور تعاونی و حقوقی  برای اخذ مجوز استفاده کنید

مزایای ثبت شرکت تعاونی

ثبت شرکت تعاونی، مزایای متعددی برای اعضاء و جامعه به ارمغان می آورد.

این مزایا را می توان به طور کلی در سه دسته اقتصادی، اجتماعی و حقوقی دسته بندی کرد.

مزایای اقتصادی

افزایش قدرت خرید اعضاء: 

با توجه به اینکه در شرکت های تعاونی، اعضاء به طور مستقیم در فرآیند تولید و توزیع کالا و خدمات مشارکت می کنند، می توانند محصولات و خدمات مورد نیاز خود را با قیمت مناسب تر تهیه کنند.

ایجاد فرصت های شغلی جدید:

شرکت های تعاونی با ایجاد فرصت های شغلی جدید، به اشتغال زایی و کاهش بیکاری در جامعه کمک می کنند.

کمک به توسعه اقتصادی و اجتماعی:

شرکت های تعاونی با فعالیت در زمینه های مختلف اقتصادی، به توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه کمک می کنند.

ارتقای سطح رفاه اعضاء:

شرکت های تعاونی با ارائه خدمات رفاهی به اعضاء، به ارتقای سطح رفاه آنها کمک می کنند.

مزایای اجتماعی

افزایش مشارکت مردم در امور اقتصادی:

شرکت های تعاونی با فراهم کردن زمینه مشارکت مردم در امور اقتصادی، به افزایش سطح آگاهی و سواد اقتصادی جامعه کمک می کنند.

تقویت روحیه تعاون و همکاری:

شرکت های تعاونی با ترویج فرهنگ تعاون و همکاری، به انسجام و همبستگی اجتماعی کمک می کنند.

توسعه عدالت اجتماعی:

شرکت های تعاونی با ارائه خدمات به اقشار ضعیف جامعه، به توسعه عدالت اجتماعی کمک می کنند.

توانمندسازی اقشار ضعیف جامعه:

شرکت های تعاونی با ارائه آموزش و تسهیلات به اقشار ضعیف جامعه، به توانمندسازی آنها کمک می کنند.

مزایای حقوقی

شخصیت حقوقی مستقل:

شرکت های تعاونی دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند و می توانند به طور مستقل در مراجع قانونی و دولتی طرف دعوی قرار گیرند.

امکان استفاده از تسهیلات و حمایت های دولتی:

شرکت های تعاونی می توانند از تسهیلات و حمایت های دولتی در نظر گرفته شده برای این نوع شرکت ها استفاده کنند.

امکان عقد قرارداد با اشخاص ثالث:

شرکت های تعاونی می توانند با اشخاص ثالث قرارداد منعقد کنند و به فعالیت های اقتصادی بپردازند.

محدودیت مسئولیت اعضاء به میزان سهم خود:

در شرکت های تعاونی، مسئولیت اعضاء به میزان سهم خود در شرکت محدود است.

معایب ثبت شرکت تعاونی

ثبت شرکت تعاونی، در کنار مزایای متعددی که دارد، معایبی نیز دارد که باید قبل از اقدام به ثبت شرکت، به آنها توجه کرد.

محدودیت در سودآوری

برخلاف شرکت های سهامی خاص و با مسئولیت محدود که هدف اصلی آنها سودآوری است، در شرکت های تعاونی، هدف اصلی ارائه خدمات به اعضاء و توسعه رفاه آنها است. به همین دلیل، ممکن است سودآوری شرکت های تعاونی به اندازه شرکت های دیگر نباشد.

بوروکراسی اداری

ثبت شرکت تعاونی و اخذ مجوزهای لازم برای فعالیت آن، ممکن است با بروکراسی اداری و پیچیدگی های خاصی همراه باشد.

نیاز به تعهد و همکاری اعضاء

موفقیت شرکت های تعاونی به تعهد و همکاری اعضاء بستگی دارد. اگر اعضاء به تعهدات خود عمل نکنند و در اداره امور شرکت مشارکت نکنند، شرکت با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد شد.

نکات مهم:

قبل از ثبت شرکت تعاونی، به تمام مزایا و معایب آن به طور کامل فکر کنید.

با توجه به نوع فعالیت خود، نوع مناسب شرکت تعاونی را انتخاب کنید.

از قوانین و مقررات مربوط به ثبت و فعالیت شرکت های تعاونی اطلاع حاصل کنید.

از افراد متخصص و باتجربه در امور تعاونی برای ثبت و اداره شرکت خود کمک بگیرید.

جهت مشاوره با کارشناسان متخصص ثبت شرکت بارمان  با شماره تلفن ۰۹۱۲۲۵۲۴۲۰۱در ارتباط باشین